Οι βασικές αρχές της γνωστικής - συμπεριφορικής θεραπείας

• Βασίζεται στο γνωστικό μοντέλο για τις συναισθηματικές διαταραχές, το οποίο αναπτύχθηκε από τον Aaron T. Beck.  Ο όρος γνωστική ή γνωσιακή ανασφέρεται στις γνωσίες, δηλαδή σε σκέψεις, αντιλήψεις και πεποιθήσεις του ατόμου. Ο θεραπευτής βασίζει την εικόνα που σχηματίζει για τον θεραπευόμενο τόσο στο γνωστικό πλαίσιο όσο και στις πληροφορίες που παρέχει ο ασθενής.
• Είναι συνεργατική η σχέση θεραπευτή - θεραπευόμενου. Η συνεργασία μεταξύ τους είναι σημαντική. Έχουν και οι δύο ενεργητικό ρόλο στη θεραπευτική διαδικασία και συμμετέχουν το ίδιο. Απαιτείται συμφωνία και συνεργασία σε σχέση με το θεραπευτικό πλάνο αλλά και τον τρόπο αξιολόγησης της προόδου της θεραπείας.
• Εστιάζει στο πρόβλημα - σύμπτωμα.  Επικεντρώνεται κυρίως στην επίλυση προβλήματος ή συμπτώματος και επιδιώκει την άμεση αλλαγή.
• Επικεντρώνεται στο παρόν. Επικεντρώνεται σε προβλήματα -  συμπτώματα που λαμβάνουν χώρα στο εδώ και τώρα.
• Βάζει στόχους. Τίθενται από κοινού συγκεκριμένοι και ρεαλιστικοί στόχοι που προκύπτουν από το αίτημα του θεραπευόμενου, την ανάλυση της συμπεριφοράς του και την υπόθεση της ερμηνείας της.
• Είναι βραχυπρόθεσμη. Διαρκεί σχετικά περιορισμένο χρονικό διάστημα
• Είναι δομημένη. Ακολουθεί συγκεκριμένη δομή, η οποία συμβάλει στη μέγιστη αποτελεσματικότητα της.
• Δίνει εργασία για το σπίτι.  Η άσκηση για το σπίτι ενισχύει την ενεργητκή συμμετοχή του θεραπευόμενου και την εκμάθηση τεχνικών, ώστε να γίνει πιο λειτουργική η καθημερινότητα του θεραπευόμενου.
• Περιλαμβάνει μια ποικιλία γνωστικών και συμπεριφορικών τεχνικών.  Χρησιμοποιεί μεγάλη ποικιλία τεχνικών ώστε να τροποποιήσει τη σκέψη , το συναίσθημα και εντέλει τη συμπεριφορά του ατόμου
• Βάζει ατζέντα.  Κάθε συνεδρία έχει μια συγκεκριμένη δομή που εξυπηρετεί την καλύτερη χρήση του χρόνου της συνεδρίας.
• Έχει εκπαιδευτικό χαρακτήρα. Ο στόχος της θεραπείας είναι να βοηθήσει τον θεραπευόμενο να εντοπίσει τις δυσλειτουργικές σκέψεις και συμπεριφορές και να τις αντικαταστήσει με περισσότερο λειτουργικές, με άλλα λόγια να αυτονομηθεί και να γίνει "ο θεραπευτής" του εαυτού του.
• Χρησιμοποιεί γνωστική διατύπωση του προβλήματος. Εστιάζει στις τρέχουσες συνθήκες της ζωής του ατόμου, αναδιαμορφώνεται και εξελίσσεται καθώς οι συνεδρίες προχωρούν.
•  Η γνωστική συμπεριφορική θεραπεία μαθαίνει στον θεραπευόμενο να αναγνωρίζει, να αξιολογεί και να αντιδρά σε διάφορες δυσλειτουργικές σκέψεις και πεποιθήσεις του. Ο θεραπευόμενος μπορεί να αντιμετωπίζει πολλές αυτόματες σκέψεις οι οποίες επηρεάζουν το συναίσθημα, τη συμπεριφορά και τις σωματικές αντιδράσεις του.
•  Βασική μέθοδος της ΓΣΘ είναι η σωκρατική ή αλλιώς μαιευτική.  Ο θεραπευόμενος αναγνωρίζει τις σκέψεις του, αμφισβητεί την ορθότητά τους, ανακαλύπτει εναλλακτικές και οδηγείται σε νέα συμπεράσματα.
• Βασίζεται στο μοντέλο της μάθησης.  Κάθε δυσπροσαρμοστική συμπεριφορά είναι μαθημένη και μπορεί να αντικατασταθεί με μια πιο λειτουργική συμπεριφορά